Vertel
Ze was als enige overgebleven in het restaurant waar ze zojuist met haar huisgenoten had geluncht. Ik was onderweg van daar naar nergens, tussen twee afspraken in en had nog geen koffie gehad.
Ik wil nog niet dood zei ze terwijl ze me droevig en een beetje bozig aankeek. Nou, zei ik, dan ga ik er even bij zitten. Vertel, wat maakt dat u dit zo voelt?
Ze begon te vertellen, deze taaie, broze, sterke, verdrietige 93 jarige dame, nog volledig bij haar verstand, alleen dat lichaam wilde niet meer. Ze vertelde over haar jeugd in het idyllische kerkdorpje. Haar ouderlijk huis naast de school, het grasveld in het midden waar de schapen graasden of de was te bleken lag. De 1000 jarige eik waar je je in kon verstoppen. De schoolbel die in haar slaapkamer goed te horen was. De kerk 10 passen verderop, waar ze gedoopt was, haar eerste communie als een bruidje van Onze Lieve Heer, haar vormsel. Alleen trouwen, dat zat er niet in. Haar familie zei altijd dat ze zo moeilijk deed. Ze had leren altijd wel leuk gevonden en is uiteindelijk in een laboratorium terecht gekomen. Daar verpieterde ze een beetje, tussen de reageerbuisjes die niet terugpraatten. Dus toen haar baas haar een baan als polikliniek assistente aanbood, greep ze die met beide handen aan. Zij, die moeilijke, zonder diploma’s, zomaar een goede baan!
Ze slaat jaren over in haar verhaal als we samen terugblikken op het feit dat ze geen partner had kunnen vinden. Boos zei ze: ja, iedereen vraagt altijd maar naar man en kinderen. Die heb ik dus niet. Dat ligt vast aan het feit dat ik altijd zo…zo’n somber kind was. Opstandig ook, ik was het nooit met iemand eens, had m’n eigen mening. Ik laat me niets zeggen hoor. Alleen die broer van mij, heel lief dat hij nu elke vrijdag een borrel met me komt drinken hier in het verpleeghuis, maar hij heeft makkelijk praten. Hij heeft een gezin, kleinkinderen en woont ook nog eens in ons ouderlijk huis naast de school. Ik had toevallig die ochtend haar broer gezien toen ik mijn jongste daar naar school bracht. Hij is een vitale senior, met eigen auto en dat ideale leven dat ze zichzelf zo gegund had.
Ik en de ander
Ze verontschuldigde zich voor haar haperingen in het praten, een overblijfsel van corona infectie, zoals ze zei. Ze vroeg me of ik ook vond dat ze zo’n norse gezichtsuitdrukking had. Ik herkende daar wel iets van, maar ook van het vuur in haar ogen. Die glans die erover trok als ze praatte over haar werkend verleden. En over haar sterke karakter. In een flits schoot het diamantmodel (Ars Moriendi-Carlo Leget) in mijn bewustzijn, het loslaten, het afscheid nemen, het ruimte creëren voor wat nog niet af is, wat mag er nog gedaan, wat gelaten. Ik en de ander…die ander die haar de ruimte niet had gegeven haar leven ten volle te leven. En nu, aan het einde, wordt het bitterzoet. Daarom zei ik: ik wil met u praten over wat dat dan is, dat u het gevoel hebt dat uw leven nog niet af is. Want dat lijkt me een zwaar gevoel. Meteen somberde ze weer: ja, ik weet dat ik niet zo lang meer heb. Dat zegt iedereen tegen me, maar ik wil nog niet dood. Het is voorbij gevlogen en ik heb zoveel niet meegemaakt. En ja, iedereen zegt tegen me dat dat door mezelf komt.
Heel gedoe
Toen ik benoemde dat de oordelen van anderen nooit zwaarder mogen wegen dan je oordeel over jezelf, omdat zij zichzelf al zo lang kent en ook nog eens mild mag zijn over haar geleefde leven, keek ze me schuin aan met een klein lachje: wij hebben wel een klik he. Jij doet dit werk niet zomaar. Ik antwoordde haar oprecht: ‘Dat voel ik ook zo. Mijn leven is misschien nog niet zo ver als dat van u, maar de vragen waar u voor staat, herken ik helemaal. Wat doet er toe? Hoe kan ik compassie hebben met de zo niet-ideale versie die het leven soms is?’. ‘Het leven is nog een heel gedoe, sterven kan iedereen’, zei René Gude al.
Die middag zag ik haar weer, bij een gespreksgroep. Aan het einde inventariseerden we de thema’s voor de volgende keer. Lachend zei ze:’Sinterklaas. Daar wil ik het over hebben.’En ik dacht: ja dat is het. Het gedoe dat leven is toch als een geschenk ontvangen, uitpakken en gewoon maar gaan leven. Ook als je krijgt waar je niet om gevraagd had…
Beatrijs Hofland.
Reactie plaatsen
Reacties